Socjolog, analityk, konsultant polityczny, profesor nauk społecznych.
Od 2015 doradca Prezydenta RP Andrzeja Dudy oraz Szefa BBN Pawła Solocha.
Od 2017 kierownik Ośrodka Studiów nad Wyzwaniami Cywilizacyjnymi CBB ASzWoj.
Podczas stanu wojennego współorganizował kolportaż prasy podziemnej w Toruniu. W 1982 aresztowany. W 1983 Objęty amnestią dla więźniów politycznych w 1983.
W latach 1977–2020 wykładał na UMK.
Odbył staże badawcze na uniwersytetach w Oksfordzie, Cambridge, Sydney i Ann Arbor.
Brał udział w międzynarodowych konferencjach, seminariach i wygłaszał wykłady w Australii, Belgii, Czarnogórze, Hiszpanii, Holandii, Jugosławii, Kanadzie, Litwie, Niemczech, Norwegii, Rosji, Rumunii, Serbii, Szwajcarii, Ukrainie, USA, Węgrzech, Wielkiej Brytanii.
Autor wielu publikacji badawczych dotyczących transformacji ustrojowej, zakulisowych wymiarów życia społecznego, socjologii wiedzy oraz społecznych konsekwencji nowych technologii
Współautor pierwszej wydanej na Zachodzie naukowej analizy roli tajnych służb w procesach wychodzenia z komunizmu – książki Privatizing the Police-State: The case of Poland (2000, wraz z M. Łoś).
Wśród jego książek są: W uścisku tajnych służb: Upadek komunizmu i układ post-nomenklaturowy (1993); Przemoc i poznanie: Studium z nie-klasycznej socjologii wiedzy (1995); Pociąg do Polski. Polska do Pociągu (2011); III RP: Kulisy systemu (2013, wywiad J. Lichockiej); Samobójstwo Oświecenia? Jak neuronauka i nowe technologie pustoszą ludzki świat (2015; z zespołem: M. Gurtowski, K. Tamborska, M. Trawiński i J. Waszewski); Państwo Platformy: Bilans zamknięcia (2015, wraz z R. Sojakiem i M. Gurtowskim).
Funkcje publiczne:
Ekspert Komisji WSI: 2006–2007.
Przewodniczący Rady Programowej Centralnego Ośrodka Szkolenia ABW: 2006–2007.
Główny doradca ds. bezpieczeństwa państwa premiera Jarosława Kaczyńskiego: lipiec–listopad 2007
Doradca ds. bezpieczeństwa państwa Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego: 2008 do 10 kwietnia 2010.
Przewodniczący Zespołu ds. Bezpieczeństwa Energetycznego w KPRP: 2009–2010.
Członek Komitetu Socjologii PAN: od 2014.
Członek Rady PISM: od 2016.
Przedstawiciel Prezydenta RP w Komitecie Offsetowym MON: od 2016.
Przedstawiciel Prezydenta RP w Kolegium ds. Służb Specjalnych: od 2017.
